Emmi Piklers pedagogiek voor het jonge kind.
De aandachtige verzorging
Verzorging biedt een uitstekende gelegenheid om de baby’s zekerheid en vertrouwen te geven: de interesse en het vertrouwen in hun competenties tijdens de verzorgende activiteiten vormen een belangrijke basis voor hun latere sociale vaardigheden. De daardoor ontstane emotionele veiligheid en hechting dienen als uitgangspunt voor hun eigen initiatief en zelfstandige activiteit.
‘Door de manier van aanraken krijgt het kind belangrijke informatie over nabijheid,
liefde en aandacht, hetgeen in woorden niet zo makkelijk uit te drukken is.’
– Anna Tardos
Het zelfstandige spel
Van jongs af aan is het kind in staat om een bezigheid te kiezen en naar tevredenheid ‘creatief’ actief te zijn. Vanuit de natuurlijke nieuwsgierigheid en leergierigheid begint de baby met het ontdekken van de eigen handen. De fijne motoriek ontwikkelt zich verder, door het betasten en manipuleren van verschillende voorwerpen. Daarvoor hebben kinderen tijd, rust en geschikte materialen nodig. En geïnteresseerde volwassenen die waar nodig beschikbaar zijn.
‘De mens speelt alleen wanneer hij in de volle betekenis van het woord mens is, en hij is alleen helemaal mens wanneer hij speelt.’
– Schiller
De autonome bewegingsontwikkeling
Al bewegend leert de baby zichzelf en de wereld kennen. Elk gezond kind heeft het vermogen tot autonome motorische ontwikkeling. Voldoende tijd, bewegingsruimte en spel- en klimmateriaal stimuleert de motorische ontwikkeling van baby’s. Hóe een kind zich een volgende positie of beweging eigen maakt, was voor Pikler belangrijker dan wannéér. De geïnteresseerde, meelevende volwassene schept de voorwaarden zodat het kind in eigen tempo komt van liggend op de rug tot de eerste vrije stappen.
‘De baby leert in het verloop van zijn bewegingsontwikkeling niet alleen op zijn buik draaien, rollen, kruipen, zitten, staan en lopen… hij leert ook leren.’
– Emmi Pikler
Relatie op ooghoogte – vanaf het prille begin.
Baby’s zijn nieuwsgierig en leergierig en begrijpen meer dan wij meestal denken. Zij hebben net als wij eigen gevoelens, behoeften, gedachten en wensen.
Wat recente studies nu aantonen, besefte de Hongaarse kinderarts Emmi Pikler al in de jaren dertig (van de vorige eeuw): ‘we kunnen vanaf de geboorte communiceren met een baby’.
Dit feit benadrukt in toenemende mate het belang van haar kijk op baby -en peuterpedagogiek voor de persoonlijkheidsontwikkeling.
Het levenswerk van Emmi Pikler (1902 -1984) wordt gekenmerkt door zowel een eenvoudige als ook effectieve aanpak. Het is in wezen gebaseerd op de ontwikkeling van autonomie en de kwaliteit van de relatie. De taken van de volwassene zijn: ruimte geven, vertrouwen scheppen, bereidwilligheid tonen, observeren en begeleiden.
Het jonge kind dat volgens deze principes kan opgroeien, heeft een goede basis voor een positief lichaams- bewustzijn, voor contact en samenwerking, autonomie en verantwoordelijkheid. Kortom: goede startvoorwaarden voor een rijpe persoonlijkheidsontwikkeling.